در سفری به دورانی پیش از ظهور بیت کوین، وقتی که ارزهای دیجیتال تازه شکل می‌گرفتند و جرقه‌های نوآوری در حوزه پول الکترونیکی به چشم می‌خورد، ما شاهد تلاش‌هایی از سوی محققان و فناوران برای ایجاد پول دیجیتالی غیرمتمرکز و اعتماد‌پذیر بودیم. این دوران یک زمان مهم در تاریخ تکنولوژی مالی بود و تلاش‌هایی در جهت پیدایش پول دیجیتال با ویژگی‌های امنیتی و غیرمتمرکز در حال انجام بود.
در این مقاله، می‌خواهیم به بررسی پروژه‌هایی که پیش از ظهور بیت کوین در زمینه پول دیجیتال و پول الکترونیکی فعالیت داشتند، بپردازیم. همچنین به معرفی مسائل امنیتی مهمی که در این دوران مطرح بود و نیاز به استفاده از رمزنگاری برای اعتماد و اثبات ادعای مالکیت پول دیجیتال را بیش از پیش اهمیت می‌بخشید، می‌پردازیم.
یکی از مهم‌ترین چالش‌هایی که در پیش روی افراد و پروژه‌ها، این است که تلاش می‌کنند تا یک پول دیجیتال غیرمتمرکز اعتماد و امنیت ایجاد کنند. دو پرسش اساسی که هر فردی که می‌خواهد یک پول دیجیتال را بپذیرد با آن مواجه می‌شود عبارتند از:
- آیا این پول معتبر است و امکان جعل آن وجود ندارد؟
- آیا فرد دیگری به جز من می‌تواند ادعای مالکیت بر این پول را داشته باشد؟ (مشکل دوبارخرج کردن)
آغاز سفر: ارزهای دیجیتال اولیه
- دیجی کش (DigiCash)
یکی از اولین تلاش‌هایی که در دهه ۱۹۹۰ به منظور ایجاد ارز دیجیتال صورت گرفت، دیجی کش بود. این ارز توسط دیگریت هال کریپتوگرافیست معروف ایجاد شد و به عنوان یکی از پیشنهادات اولیه برای پول الکترونیکی مطرح شد. اما با وجود توانایی‌های فراوان، دیجی کش نتوانست در بازار پیروزی جلب کند و به زودی از دست رفت.
- بیت‌گلد (BitGold)
بیت‌گلد نیز یکی از ارزهای دیجیتالی بود که توسط نیکولاسو موسنگی در سال ۱۹۹۸ معرفی شد. این ارز از مفاهیم مشابهی با بیت کوین استفاده می‌کرد و از تکنولوژی بلاکچین و اثبات کار بهره می‌برد. با این حال، بیت‌گلد نیز توانایی جذب توجه جهانی را نداشت و به زودی در فراموشی فرو رفت.
دوران رقابت: پی‌پل، ای‌گلد، و دیگی‌کش
- پی‌پل (PayPal)
پی‌پل یکی از تلاش‌های برجسته در دهه ۱۹۹۰ بود. این سیستم به افراد امکان می‌داد تا پرداخت‌های فرد به فرد را از طریق مرورگرهای وب انجام دهند. پی‌پل امروزه به عنوان یکی از روش‌های معتبر پرداخت در دنیا شناخته می‌شود و در توسعه فضای پرداخت‌های الکترونیکی نقش مهمی داشت.
- ای‌گلد (e-gold)
ای‌گلد نیز در دهه ۱۹۹۰ به عنوان یک پروژه موفق در زمینه پول دیجیتال مطرح شد. این پروژه به شکل برون‌مرزی کار می‌کرد و به مرور زمان محبوبیتش افزایش یافت. با این حال، به دلیل مشکلات قانونی و کلاه‌برداری‌های مختلف، ای‌گلد در سال ۲۰۰۵ توسط دولت آمریکا تعطیل شد.
- بی‌مانی (Bmoney)
پیش از پیدایش بیت کوین، ارز دیجیتالی به نام بی مانی (b-money) توسط شخصی به نام وی دای (Wei Dai) در سال ۱۹۹۸ به عنوان یک سیستم پول الکترونیکی توزیع شده‌ی همتابه همتا مطرح شد. در سیستم بی‌مانی برای تایید تراکنش‌ها پاداش مشخص شده بود و برای تقلب یک جریمه در نظر گرفته شده بود. شرکت‌کنندگان در شبکه باید مقداری پول را به حساب خاصی واریز می‌کردند که در صورت اثبات سوء نیت مجازاتی وجود داشت. تصورش سخت نیست که نقطه ضعف این راه‌حل در تشویق به همدستی بود. چگونه یک جامعه بدون وجود نهاد اجرایی مرکزی می‌تواند مجازاتی در نظر گیرد؟ داوری و قضاوت به عهده چه کسی خواهد بود؟ راه‌حل بیت کوین این بود که مسئله تنها به دادن پاداش ختم شود و نه اعمال مجازات.
ساتوشی ناکاموتو در وایت پیپر مربوط به بیت کوین به مقاله این ارز ارجاع داده است. وایت پیپری که وی دای برای بی مانی مطرح کرد رسما هرگز راه‌اندازی نشد اما برخی از عناصر آن الهام‌بخش ساتوشی در وایت پیپر بیت کوین بود.
وقتی بیت کوین ظاهر شد
در سال ۲۰۰۸، دامنه‌ی بیت کوین به نام bitcoin.org ثبت شد و در سال ۲۰۰۹، ساتوشی ناکاموتو مقاله‌ای با عنوان "بیت کوین: یک سیستم پول الکترونیک همتا به همتا" منتشر کرد. این مقاله نقش اساسی در پیشروی بیت کوین به عنوان اولین ارز دیجیتال موفق ایفا کرد.
بیت کوین با تکنولوژی بلاکچین و اثبات کار، توانسته است بازار ارزهای دیجیتال را تغییر دهد و تبدیل به یک رمزارز معترا در سراسر دنیا شود. از آن زمان، بیت کوین به عنوان نمادی از ارزهای دیجیتال و تکنولوژی بلاکچین شناخته می‌شود و جایگاه ممتازی در دنیای مالی دیجیتال به خود اختصاص داده است.
جمع‌بندی
بیت کوین به عنوان یک ارز دیجیتال اولیه موفقیت‌آمیز توانست تاریخچه طولانی و جذابی از تلاش‌ها و ابتکارها در زمینه پول دیجیتال را تکمیل کند. ارزهای دیجیتال قبل از بیت کوین همگی نقش مهمی در تکامل این فضا ایفا کردند و به یادگیری بهتر از تاریخچه ارزهای دیجیتال کمک می‌کنند. اما بیت کوین به عنوان پیشوای اصلی و نمادی از این تکنولوژی‌های نوین، به تغییرات اساسی در دنیای مالی و اقتصادی منجر شده است.